AUDITIMI
Auditimi është një vlerësim i një çështjeje ndaj një grupi specifik kriteresh, në mënyrë që të japë një mendim (opinion) nëse çështja e subjektit është përfaqësuar në mënyrë të drejtë. Forma më e zakonshme e auditimit është një kontroll financiar, i cili synon të sigurojë një opinion të pavarur për “të vërtetën dhe ndershmërinë” e një grupi të pasqyrave financiare.
Kjo është e rëndësishme sepse shpesh ata që zotërojnë kompaninë, aksionerët, janë të ndarë nga menaxherët e kompanisë. Një auditim siguron siguri të pavarur për aksionerët (dhe të tjerët) që pasqyrat financiare të prodhuara nga menaxherët paraqesin me të drejtë performancën e kompanisë.
Për shumicën e ndërmarrjeve private nuk kërkohet auditim i pasqyrave financiare, por shumë prej tyre zgjedhin të auditohen pasi kjo gjë jep një kredibilitet të shtuar për një kompani, për shembull nëse duhet të marrë financime nga një bankë apo nga një palë e tretë. Vetëm kompanive shumë të mëdha që gjithashtu plotësojnë kritere të caktuara të përcaktuara nga shteti, ju kërkohet ligjërisht që të kenë një audit.
Ç’farë është një Audit ?
Një audit u jep një siguri të arsyeshme, palëve të interesuara të një kompanie që pasqyrat financiare janë të vërteta, të drejta dhe pasqyrojnë saktë gjendjen e kompanisë.
Pse kompanitë kanë nevojë për një Audit?
Të gjitha kompanitë (shoqëritë) e regjistruara në Regjistrin Kombëtar te Biznesit në Shqipëri, duhet të krijojnë një grup llogarish (pasqyra finaciare) çdo vit për t’u dorëzuar në QKB. Këto pasqyra japin informacion mbi punën dhe pozicionin e kompanisë dhe mund të përdoren nga një gamë e gjërë njerëzish (palë të interesuara).
Shumë kompani, kur ato themelohen për herë të parë, janë në pronësi dhe drejtohen nga i njëjti individ (ë). Sidoqoftë, ndërsa kompanitë rriten, bëhet më e zakonshme që pronësia e biznesit (aksionerët) dhe drejtimi i biznesit (menaxherët) të ndahen midis individëve të ndryshëm.
Prandaj, një audit është një mënyrë që aksionerët të fitojnë rehati që pasqyrat financiare të përgatitura nga menaxherët janë një pasqyrim i drejtë i performancës së kompanisë.
Në realitet, ka një numër palësh të tjera (të quajtura palë të interesuara) që kanë interes që pasqyrat financiare të një kompanie të jenë të sakta; për shembull bankat mund të kenë interes nëse kompania ka marrë hua para prej tyre.
Kush ka nevojë për një audit?
Të gjitha kompanitë e listuara (në Bursën e Tiranës) janë të detyruara ligjërisht të auditohen çdo vit. Rregullat për kompanitë private varen nga madhësia e kompanisë dhe nenet e akt-themelimit (d.m.th. statuti kompanisë). Sidoqoftë, shumë kompani të përjashtuara potencialisht zgjedhin të auditohen pasi mund të nxjerrin në pah fushat për menaxhimin për të përmirësuar proceset dhe kontrollet e biznesit. Në fund të fundit, kjo mund të përmirësojë performancën e biznesit.
Kush e kryen auditimin?
Një auditim kryhet nga një palë e jashtme e kualifikuar, e cila formon një mendim nëse pasqyrat financiare japin një përfaqësim ‘të vërtetë dhe të drejtë’ të performancës financiare të kompanisë.
Në Republikën e Shqipërisë, firmat e auditimit drejtohen nga Instituti i Ekspertëve Kontabël të Miratuar (IEKA). Për të formuar një mendim mbi pasqyrat financiare, auditorëve u kërkohet të jenë të pavarur nga kompania që auditojnë. Kjo do të thotë që auditorët nuk mund të kenë asnjë interes financiar ose interes tjetër në kompani për të siguruar që ata të japin një opinion të saktë dhe të drejtë.
Proçesi i auditimit
Shumica e kompanive në Shqipëri i përgatisin llogaritë e tyre bazuar në Standardet Kombëtare të Kontabilitetit (SKK). Këto standarte janë kriteret mbi të cilat auditori do të formojë një opinion mbi pasqyrat financiare.
Nuk është e mundur që auditorët të testojnë çdo zë individual të pasqyrave financiare, pasi kjo do të kërkonte mjaft kohë. Prandaj, përdoret koncepti i materialitetit.
Informacioni konsiderohet si “material” nëse duke e përjashtuar ose e llogaritur gabimisht atë, do të ndikonte në veprimet e përdoruesve të pasqyrave financiare. Prandaj, auditorët e bazojnë atë që ata testojnë në pasqyrat financiare se sa materiale janë pikat. Në shumicën e rasteve, kjo bazohet në madhësinë e bilancit, por materialiteti gjithashtu merr parasysh dhe aspekte më cilësore.
Ky shkrim është vetëm informues dhe është përgatitur për udhëzime të përgjithshme vetëm për çështje me interes, dhe nuk përbën këshilla ose shërbime ligjore, kontabël, tatimore, investuese ose shërbime të tjera profesionale. Ju nuk duhet të veproni sipas informacionit që përmban ky botim pa marrë këshilla specifike profesionale ose juridike.
